Architect Rotterdamse Markthal richt pijlen op India

Vijf jaar lang werkte het Rotterdamse architectenbureau MVRDV aan een futuristisch wooncomplex in de Indiase stad Pune. Nu het gebouw bijna is voltooid, stromen nieuwe aanvragen binnen, merkt MVRDV-partner Jacob van Rijs. “India is een van onze focuslanden.”

Zeven jaar geleden kreeg architectenbureau MVRDV, onder meer bekend van de Markthal in Rotterdam, een Indiase delegatie op bezoek in Nederland. Partner Jacob van Rijs nam de Indiërs mee naar een aantal woningbouwprojecten om hen een beeld te geven van het werk van zijn architectenbureau. “We liepen door de hal, langs de slaapkamers en richting de woonkamer waar je een prachtig uitzicht had. Ik verwachtte dat ze onder de indruk zouden zijn, maar dat viel vies tegen. Ze waren geschokt over de indeling: in een Indiaas huis komen bezoekers nooit in de buurt van de slaapkamers.”

Het is een van de velen lessen die Van Rijs en zijn collega’s de afgelopen jaren hebben geleerd tijdens hun werk in India. Nadat MVRDV zich een paar jaar grondig in de Indiase woningbouw had verdiept, wist het bureau een groot eerste project binnen te slepen: een futuristisch wooncomplex van 1.000 appartementen in een nieuwe buitenwijk van Pune. Inmiddels is het project bijna voltooid. De helft van de huizen wordt al bewoond, de rest wordt naar verwachting eind dit jaar opgeleverd.

Makkelijk ging het niet, erkent Van Rijs. “Zo merkten we bijvoorbeeld dat veel bouwvakkers geen bouwtekeningen kunnen lezen, dat er net te weinig opzichters waren aangesteld en dat kwaliteitbewakers het ontwerp niet altijd even nauwkeurig in de gaten hielden. Onze opdrachtgever was bovendien streng. Wij zijn iets duurder dan Indiase partijen en daarvoor verwachtte hij dan ook iets extra’s. We hebben leergeld betaald, maar dat heeft wel wat opgeleverd: met het Amanora complex hebben we een mooi visitekaartje afgegeven in India.”

Jacob van Rijs, partner bij MVRDV (Alle foto's: MVRDV)

Het Rotterdamse architectenbureau is een van de eerste grote buitenlandse bureaus die een plek heeft verovert in India. Van Rijs: “Alle grote architecten zitten al in China, maar in India horen we bij de eerste lichting.” De timing van MVRDV is perfect: India investeert de komende jaren miljarden in slimme, duurzame stedenbouw. MVRDV profiteert daar al van: het bureau werkt aan verschillende nieuwbouw- en stadsvernieuwingsprojecten. Van Rijs: “Het helpt dat we nu goed op de hoogte zijn van de specifieke culturele context in de Indiase woningbouw. Het is natuurlijk geen rocket science, maar je moet het wel weten. We hebben de opgedane kennis over de Indiase markt gebundeld in een speciaal India team. Gezien de groeipotentie is India een van onze focuslanden. Wie weet openen we er in de toekomst wel een kantoor.”

Van 13 tot 19 november organiseert IndiaConnected samen met Amsterdam Trade een ondernemersreis naar Mumbai en Pune. Ga mee en ervaar de zinderende ontwikkelingen in deze steden. Lees hier meer over de reis. 

Nederlandse architect maakt naam in India

Architecture BRIO werd vorig jaar uitgeroepen tot één van de 50 invloedrijkste namen in de Indiase architectuur en designwereld. Het bureau werd in 2006 opgericht door de Nederlandse architect Robert Verrijt en zijn Indiase vrouw Shefali Balwani. Het succes kwam hen niet aanwaaien. “Je moet geloofwaardigheid opbouwen.”

House on a Stream in Alibag, India. Ontworpen door ArchitectureBrio

“De eerste vraag die potentiële opdrachtgevers stellen is wat je al eerder hebt gedaan in India,” zegt Robert Verrijt over de telefoon vanuit het kantoor van Architecture BRIO in Mumbai. “Al heb je honderd geweldige gebouwen neergezet in Nederland, zo lang je niks in India hebt gebouwd, maak je weinig kans. Klanten willen weten of je genoeg contacten hebt met lokale bouwers, aannemers en vaklui. In India wordt er nog veel geïmproviseerd tijdens de bouw. Als je kwaliteit wilt moet je daar als architect bovenop zitten.”

Maar hoe kom je als Nederlandse architect dan toch aan je eerste opdracht? “Via vrienden van vrienden van vrienden van familie van Shefali,” lacht Verrijt, een geboren Eindhovenaar die Bouwkunde studeerde aan de TU Delft. “Na 4 maanden kregen we de opdracht om een clubhuis te bouwen bij een appartmentencomplex. Een plek voor feesten en partijen met een fitnesscentrum en een zwembad.” Daarna volgde al snel een grotere klus. Magic Bus, een stichting die even buiten Mumbai kampen organiseert voor stadskinderen, vroeg het stel om een masterplan te bedenken voor de uitbreiding van hun campus. Ook deze opdracht kwam via het netwerk van Verrijts vrouw – tijdens haar studententijd werkte ze voor Magic Bus. Verrijt: “Shefali’s netwerk was cruciaal in onze beginperiode.” Zelf werkte Verrijt aan de uitbreiding van zijn netwerk door onder meer les te geven op de KRVIA School of Architecture en aan de Balwant Sheth School of Architecture.

Behalve een goed netwerk, heb je als beginnend architect in India een lange adem nodig, stelt Verrijt. Ook financieel. “In de architectuur wordt je per fase betaald. En er kunnen allerlei redenen zijn waardoor een project in een bepaalde fase blijft hangen. Dat kan in India lang duren, soms wel jaren. Financieel hebben we het de eerste jaren erg zwaar gehad. Door de overheadkosten laag te houden en verschillende projecten tegelijkertijd te draaien, hebben we gelukkig ons hoofd boven water kunnen houden.

Robert Verrijt wint award voor 'House of the Year 2014' in India. 

Inmiddels gaat het uitstekend met Architecture BRIO. Verrijt en Balwani hebben zes jonge Indiase architecten in dienst, het bureau werd in 2014 door het Indiase vakblad Architectural Digest uitgeroepen tot een van de 50 invloedrijkste namen in de Indiase architectuur en designwereld en één van hun projecten ontving in 2013 de prestigieuze Indiase House of the Year Award. Verrijt: “Nu onze eerste gebouwen zijn opgeleverd, ons werk in magazines is gepubliceerd en we enkele prijzen hebben gewonnen, weten steeds meer mensen ons te vinden.”

Behalve voor projectontwikkelaars en private partijen werkt Verrijt ook voor overheidsinstellingen. Vier jaar geleden won Architecture BRIO een tender voor het Biodiversity Training Institute in de noordelijke deelstaat Sikkim. In dezelfde deelstaat ontwierpen Verrijt en zijn collega’s van fUSE Studio een vlinderpark, inclusief bezoekers- en onderzoekscentrum. “Bij sommige tenders willen Indiase overheden expliciet niet met internationale bureaus werken, omdat ze denken dat die duurder zijn en de communicatie stroef loopt als gevolg van de afstand. In dit geval bleek tijdens een aftastend telefoongesprek dat ze juist wel openstonden voor partijen met internationale kennis en ervaring. Door persoonlijk contact te leggen, kan je er snel achterkomen of het zin heeft om mee te doen aan een tender of niet.”  

Hoewel India een bouwexplosie doormaakt is het voor buitenlandse architecten en bouwbedrijven niet eenvoudig om daarvan te profiteren. Verrijt: “Bij 90% van alles wat er wordt gebouwd draait het om volume. De kosten moeten zo laag mogelijk blijven, de marges zijn klein. Nederlandse architectenbureaus die geen kantoor in India hebben, kunnen alleen zakendoen als ze samenwerken met een Indiase partij die hun concept hier met lagere kosten kan uitwerken.” 

Op zoek naar een architect in India? Neem contact op met Robert via www.architecturebrio.com. Voor alle andere vragen over ondernemen in India, neem contact op met IndiaConnected!